Czy PiS odda Wielkopolskę prezesowi Polsatu? Planowane nowe kopalnie odkrywkowe

Czy PiS będzie miał mieszkańców poznańskiego głęboko w poważaniu i kontynuował działania swoich poprzedników?
Chodzi o kopalnie odkrywkowe w Wielkopolsce, których uruchomienie wzbogaciłoby i tak jednego z najbogatszych ludzi w Polsce, Zygmunta Solorza-Żaka. Właściciel m.in. Elektrimu i Polsatu jest także głównym udziałowcem Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, do którego należy spółka PAK Górnictwo. Spółka ta eksploatuje kopalnie węgla brunatnego w Koninie i Adamowie, które rząd PO-PSL sprzedał Solorzowi za cenę… 20% ich wartości!. Złoża w rejonie Konina się wyczerpują, dlatego była koalicja rządząca chciała dać biznesmenowi jeszcze jeden prezent – legislacje umożliwiające wydobycie węgla w kolejnych punktach na mapie Wielkopolski.

Kopalnia w Bełchatowie

Tak zwany Rów Poznański, szeroki na pięć kilometrów i głęboki na około trzysta metrów, ciągnie się na długości prawie stu kilometrów, Obejmuje tereny od Poznania, przez gminy Mosina, Czempiń, Krzywiń, Gostyń, aż po Oczkowice. Według szacunków geologów pod ziemią znajdują się tam miliardy ton węgla brunatnego. Sporo, jednak wiadomo nie od dziś, że odkrywkowa eksploatacja tego surowca powoduje degradację środowiska i nieodwracalne zmiany gospodarczo-ekonomiczne w danym regionie.

Temat wydobycia węgla w tej części Wielkopolski nie jest nowy. Kilkadziesiąt lat temu jego realizację skutecznie zablokowały wielkie protesty społeczne, w których uczestniczyli mieszkańcy, właściciele gospodarstw rolnych, dyrektorzy PGR-ów i zakładów przetwórstwa rolnego (np. w Pudliszkach), profesorowie, dziennikarze, a nawet ówczesne władze administracyjne i polityczne szczebla wojewódzkiego.

Ekspertyza z lat 70-tych

Na początku lat 70tych władze centralne planowały rozpocząć eksploatację złóż Rowu Poznańskiego dla celów energetycznych. Plan wydobycia zakładał likwidację 67 miejscowości, a tylko w powiecie kościańskim domy rodzinne musiałoby opuścić kilkanaście tysięcy osób.
Próbując przeciwdziałać tym zamiarom władze ówczesnych województw poznańskiego i leszczyńskiego zleciły opracowanie kompleksowej ekspertyzy dotyczącej skutków takiego przedsięwzięcia. W opracowaniu zatytułowanym „Skutki przyrodnicze, społecznej i gospodarcze eksploatacji poznańskich złóż węgla brunatnego”
– obliczenia wykazały, że powstałe zwały ziemi sięgałyby nawet 350 metrów wysokości, co spowodować mogłoby pojawienie się wiatru halnego,
– z powodu obniżenia poziomu wody gruntowej degradacji uległyby pola i lasy w promieniu dziesiątek kilometrów, a zakłócony obieg wody objąłby obszar wielkości prawie 12 000 km2. Całkowitemu zniszczeniu uległby obszar Wielkopolskiego Parku Narodowego, który praktycznie przestałby istnieć. Wysychałyby jeziora i stawki, a w okolicy wyrobisk zdarzały się tąpnięcia i zapadliska.
– kopalnie zniszczyłyby mnóstwo zabytków, które z powodu tąpnięć ucierpieć mogłyby nawet kilkadziesiąt kilometrów od wyrobiska.
– rolniczy region miał się zamienić w pustynię (produkcja rolna wstrzymana byłaby całkowicie na przestrzeni 400 km2).
– znaczące zmiany warunków hydrogeologicznych i hydrologicznych na rozległym obszarze w spowodowałyby dramatyczną sytuację w zaopatrzeniu w wodę ludności, a także przemysłu i zakładów użyteczności publicznej. Należy pokreślić, że na tym terenie nie istnieje żaden alternatywny sposób zaopatrzenia w wodę pitną, a spadek wydajności ujęcia w Mosinie pozbawiłoby wody dla samego miasta Poznania.

Jak widać, wnioski z ekspertyzy były jednoznaczne. W 1989 r. w uchwale napisano, że: „§ 8. Wojewódzka Rada Narodowa uznaje projekt wykorzystania tzw. Rowu Poznańskiego dla celów energetycznych za sprzeczny z interesami społecznymi i gospodarczymi i uznaje problem za ostatecznie zamknięty”. 

Jednak za rządów PO-PSL…

Przyjęta w roku 2009 przez rząd PO-PSL „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” zakładała wykorzystanie węgla kamiennego i brunatnego jako głównego paliwa dla elektroenergetyki w celu zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego naszego państwa. W ramach tego opracowania przewidziano przystąpienie do identyfikacji krajowych zasobów strategicznych węgla i sporządzenie ich wykazu, by następnie móc objąć je ochroną w dokumentach związanych z planowaniem przestrzennym oraz długookresowej strategii rozwoju. Projekt nowej „Polityki energetycznej Polski do 2050 roku” z 2014 r. podtrzymał te zapisy.

W 2011r. ówczesny minister środowiska udzielił wcześniej wspomnianemu przedsiębiorstwu PAK Górnictwo, koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złoża węgla brunatnego w rejonie „Poniec-Krobia” i „Oczkowice”. Prace nad badaniem nowego złoża przeprowadzono, mimo że napotkały one na ostry sprzeciw lokalnych społeczności, władz samorządowych i różnych ekologicznych organizacji. 

17 grudnia 2014, kolejny minister wyznaczony przez koalicję PO-PSL, zatwierdził na wniosek Spółki PAK Górnictwo dokumentację geologiczną złoża węgla brunatnego „Oczkowice”, sporządzoną na podstawie wyników poszukiwania i rozpoznania geologicznego. Ta decyzja umożliwia przystąpienie do projektowania i realizacji wielkoprzestrzennej i głębokiej odkrywki węglowej na obszarze o najwyższym w Polsce poziomie kultury i wydajności upraw rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego i jednocześnie o bardzo niekorzystnym bilansie wodnym z dodatkowym groźnym zjawiskiem napływu wód zasolonych z wgłębnych poziomów wodonośnych.  W ciągu kolejnych dwóch lat burmistrzowie mają obowiązek wpisania tych złóż do studium uwarunkowań i planów zagospodarowania. Jeżeli oni tego nie zrobią, wykona to wojewoda zarządzeniem zastępczym.

Oczkowice są jedną z 15 kopalń węgla brunatnego wpisanych na listę tzw. „Białej Księgi Ochrony Złóż Kopalin”, których tereny mają zostać objęte najwyższą ochroną. Wśród nich są inne pokłady węgla z Rowu Poznańskiego: Czempiń, Gostyń, Mosina oraz Krzywiń. W ten sposób staną się one złożami strategicznymi, co oznacza, że zostanę one objęte takimi regulacjami prawnymi, by w każdej chwili można było rozpocząć ich eksploatację. A to wytycza drogę do uproszczonej procedury wywłaszczeniowej czy brak obowiązku przeprowadzania konsultacji społecznych. To wszystko spowoduje nie tylko zahamowanie dotychczasowego rozwoju regionu, ale też szybkie jego zatrzymanie, a następnie ukierunkowanie w zupełnie inną stronę.

Nie wiadomo, czy nowo wybrany rząd odetnie się od działań swoich poprzedników. Wyżej wymienioną białą księgę opublikował już po wyborach parlamentarnych (!) przedstawiciel PO na stronie ministerstwa środowiska w dn. 3. 11.2015. Co gorsza, dopiero dziś, po alarmie poznańskiej spółki wodociągowej Aquanet, wielu Wielkopolan w ogóle dowiedziało się o zagrożeniu. A termin składania do uwag do białej księgi jest krótki – mija 15.12.2015 (uwagi można składać pod adresem: bialaksiega@mos.gov.pl, a na stronie facebooka „Nie dla kopalni węgla w Wielkopolskim Parku Narodowym” znajduje się gotowy tekst, który można do ministerstwa przesłać).

Pamiętajmy, że zapisy ekspertyzy z lat 70-tych pozostają w mocy, budowa ewentualnej kopalni odkrywkowej wywoła szereg niekorzystnych zmian: zakłócenie warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych, całkowite zniszczenie wysokiej jakości gleb i nieodwracalną utratę wysokiej jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej, utratę walorów i zasobów środowiska przyrodniczego, zniszczenie form ochrony przyrody, likwidację położonych w granicach złóż miejscowości i związanej z nimi infrastruktury oraz konieczność przesiedlenia tysięcy mieszkańców, likwidację lub przeniesienie podmiotów gospodarczych i gospodarstw rolnych, a także całkowitą zmianę unikatowych walorów krajobrazowych i kulturowych południowo-zachodniej części województwa wielkopolskiego.

Opracowano na podstawie:
http://stopkopalni.pl.tl/ZAWSZE-CENNE-ARTYKU%26%23321%3BY.htm
http://www.koscian.net/Nie_chca_kopalni_wegla_,22310.html
http://stopkopalni.pl/wp-content/uploads/2014/10/Wyk%C5%82ad-na-temat-skutk%C3%B3w-budowy-kopalni-odkrywkowej.pdf
http://portalkomunalny.pl/wegiel-brunatny-zagrozeniem-dla-przyszlosci-wielkopolski-314727/
http://www.merkuriusz.com.pl/index.php/component/k2/item/375-druga-batalia-wok%C3%B3%C5%82-w%C4%99gla-brunatnego
http://www.gostyn24.pl/Nie_zostawil_suchej_nitki_na_POprzednikach,33046.html
http://www.powiatkoscian.pl/STOP_KOPALNI,3775.html